Niektóre wymyślono specjalnie na użytek podboju kosmosu. Inne - jak na przykład rzepy, szwajcarski wynalazek z lat 40. - dzięki astronautom zdobyły popularność i rozpowszechniły się w codziennym życiu. Oto niektóre z nich.
Metalizowane folie – kto ukończył maraton a biegł na profesjonalnej i uznanej imprezie, niejednokrotnie docenił zbawienne skutki okrycia się taką folią, przeważnie ozdobioną logo maratonu lub sponsora. Folia ma dwie aktywne strony i stanowi bardzo dobrą ochronę zarówno przed wychłodzeniem jak i przed promieniami słonecznymi w zależności, którą stroną się nią okryjemy.
Właściwości te wykorzystano w zwykłej metalizowanej folii używanej do pieczenia lub grillowania. Jeśli owiniemy mięso, warzywa lub rybę tak aby strona matowa folii była na zewnątrz - wtedy ciepło będzie pochłaniane przez pakunek. Jeśli natomiast, dajmy na to na plaży owiniemy jedzenie tak aby strona odblaskowa była na zewnątrz - wtedy, choć w drobnym stopniu ale zawsze zmniejszymy temperaturę wewnątrz pakunku.
Sprężyste wkładki do butów - miał takie Neil Armstrong na Księżycu. Miękko absorbowały energię, z jaką dotykał gruntu, a potem sprężyście ją oddawały, pomagając w wybiciu stopy. Trafiły do butów sportowych. Dobrym przykładem jest tworzywo LUNAR FOAM, superlekka pianka stworzona przez specjalistów z NASA, zaadoptowana przez Nike jako system amortyzujący stosowany w butach biegowych. Wg. specjalistów Lunar Foam jest niezwykle sprężysta i wytrzymała. Ukryta jest wewnątrz podeszwy buta i jest owocem współpracy Nike i NASA.
Amorficzne metale - podobne w budowie do szkła. Zachowują siłę tytanu i elastyczność plastiku. Robi się z nich rakiety tenisowe, ramy rowerów, elementy nart i kijów golfowych.
Pianki poliuretanowe z pamięcią kształtu - pod naciskiem się uginają a uwolnione od niego wracają do pierwotnego kształtu. Miały amortyzować przeciążenia w fotelach odrzutowców i promach kosmicznych..
Posiłki liofilizowane - wymyślone dla astronautów – potrawę się szybko zamraża, a potem powoli suszy. Dzięki temu zachowuje 98% odżywczych składników, a traci tylko 1/5 wagi. Wystarczy dodać wody, podgrzać i mamy smaczne danie. Korzystają z nich min. alpiniści.
Goreteks – ogólnie mówiąc tkaniny oddychające. Dziś materiał znany jako marka Gore-Tex. i wiele innych podobnych. Na ostatnim mundialu np. Anglicy zagrali w koszulkach Umbro skonstruowanych dla nich specjalnie przez NASA, które nie pozwalały przekroczyć ciału temperatury 39,5 st. C! Koszulki Nike mają trójwymiarową strukturę zwiększającą przestrzeń między materiałem a skórą. Dzięki wypukłym węzłom (bąblom) koszulka jest odsunięta od ciała, pozwala chłodzić organizm i szybciej odparowywać pot.
Vaportech Alumafly Core - rdzeń wykonany z aluminium wziętego prosto z NASA. Ma kształt plastra miodu i jest niezwykle lekki i ma zastosowanie w desce do Snowboard,'u firmy Burton.
A więc KOSMOS się opłacił. Jak szacują eksperci - jeden dolar wydany na badania kosmiczne wraca do budżetu USA w postaci siedmiu dolarów z podatków płaconych przez firmy i ludzi, którzy zyskali na nowych, kosmicznych technologiach.
Trudno przecenić wpływ NASA na miliony młodych ludzi, którzy wybrali kariery w naukach ścisłych i technicznych. Bez nich rewolucja techniczno-informatyczna XX wieku miałaby z pewnością mniejszy rozmach.
I pomyśleć, że dzięki Łajce możemy kupić wyrafinowane obuwie biegowe. To oczywiście teza tylko prowokująca. Nie da się jednak ukryć, że Amerykańska agencja powstała w odpowiedzi na radzieckie sukcesy w kosmosie - lot pierwszego Sputnika, a potem psa Łajki. Ta zimnowojenna rywalizacja jest dziś tylko wspomnieniem, ale rakietowych wynalazków używamy, na co dzień.
Andrzej Derfert
źródło: http://wyborcza.pl
